Jak kochać i wymagać - poradnik dla rodziców
(Na podstawie poradnika Joanny Sakowskiej - Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa 2016)
I. JAK OKREŚLAĆ DZIECKU GRANICE?
Dzieci potrzebują jasno wytyczonych granic, żeby nauczyć się wybierać między dobrem a złem.
1. Bądź bezpośredni i konkretny: np. „wróć na kolację o 19” (błędem jest, kiedy mówimy: nie wracaj późno).
2. Dokładnie określaj konsekwencje: np., „Jeżeli nie wrócisz o 19 do domu jutro nie wyjdziesz po lekcjach na dwór” (bledem jest, kiedy mówimy:, jeśli nie wrócisz o 19 to zobaczysz)
3. Popieraj słowa działaniem: np. „Nie ma komputera dopóki nie wyjdziesz z psem”
4. Mów stanowczo, ale nie podnoś głosu. Nie bądź szorstki.
II. JAK POMÓC DZIECKU, ABY RADZIŁO SOBIE Z WŁASNYMI UCZUCIAMI?
Dzieci potrzebują, aby ich uczucia były akceptowane i doceniane.
1. Słuchaj dziecka spokojnie i z uwagą.
2. Zaakceptuj jego uczucia słowami: np.” Och, mmmmmm, rozumiem”.
3. Określ te uczucia: np. „To mnie denerwuje”.
4. Wszystkie uczucia można zaakceptować. Pewne działania należy ograniczyć: np. „widzę, jaki jesteś zły na brata”.
III. JAK ZACHĘCIĆ DZIECKO DO WSPÓŁPRACY?
Aby zachęcić dziecko do współpracy należy właściwie sformułować komunikaty i stosować wobec niego ograniczenia.
1. Opisz, co widzisz, lub przedstaw problem: np. „na łóżku leży mokry ręcznik”
2. Udziel informacji: np. „Ten ręcznik moczy mój koc”
3. Opisz, co czujesz: np.” Nie lubię spać w mokrym łóżku”
4. Napisz liścik i umieść go powyżej wieszaka na ręczniki: np. ”proszę, odwieś mnie na miejsce, abym mógł wyschnąć. Dziękuję! Twój ręcznik.
IV. ZAMIAST KARANIA
Kary ranią, a konsekwencje wychowują.
1. Wyraź swoje uczucia, nie atakując charakteru dziecka: np. „Jestem zły, że mój nowy rower został na dworze i zardzewiał na deszczu”.
2. Określ swoje oczekiwania: np. „oczekuję, aby mój rower został odstawiony na miejsce, kiedy z niego korzystasz”.
3. Wskaż dziecku, jak może naprawić zło: „Rower wymaga konserwacji”.
4. Zaproponuj wybór: np. „Możesz pożyczać mój rower, ale musisz go odkładać na miejsce, bo utracisz przywilej jego używania. Decyduj sam!”.
5. Wspólnie rozwiążcie problem: np.” możemy ustalić, że będziesz używał mojego roweru, kiedy zechcesz, ale chcę mieć pewność, że będzie na swoim miejscu, kiedy zechcę z niego skorzystać”.
V. JAK ZACHĘCIĆ DZIECKO DO SAMODZIELNOŚCI
Nie wyręczaj mnie, pozwól dokonać mi wyboru, poświęć mi swój czas, a stanę się samodzielny ...
1. Pozwól dziecku dokonać wyboru.
2. Okaż szacunek dla jego zmagań: np. „słoik czasem trudno otworzyć. Czasem wystarczy, gdy postuka się łyżką w wieczko”.
3. Nie zadawaj zbyt wielu pytań: np. „milo cie widzieć. Witaj w domu” lub „Jak było w szkole”.
4. Nie spiesz się z dawaniem odpowiedzi: np. „to ciekawe pytanie. Co o tym myślisz?”
5. Zachęć dziecko do korzystania z cudzych rozwiązań: np.. „Być może nauczyciel coś poradzi…”
6. Nie odbieraj nadziei: np. „ a więc myślisz o sprawdzeniu swoich umiejętności aktorskich! To dopiero będzie doświadczenie”.
VI. JAK UWOLNIĆ DZIECKO OD GRANIA OKREŚLONYCH RÓL?
Dzięki pochwale i zachęcie dziecko uwierzy w siebie. Pozytywna samoocena to klucz do obrania dobrej drogi.
1. Wykorzystaj okazję, aby pokazać dziecku, że nie jest tym, za kogo się uważa: np. ”masz tę bluzę od 5 lat, a wygląda prawie jak nowa”
2. Stwórz sytuację, w której dziecko spojrzy na siebie inaczej: np. „Sara, mogłabyś wziąć śrubokręt i przymocować uchwyty do tej szuflady?
3. Pozwól dziecku „podsłuchać”, gdy mówi się o nim pozytywnie
4. Zademonstruj zachowanie godne naśladowania: np.” trudno jest przegrywać, ale musisz się z tym pogodzić. Gratuluję!”.
5. Bądź skarbnicą wiedzy dla dziecka w szczególnych momentach: np. „ Pamiętam czasy, kiedy ty…”
6. Jeśli dziecko postępuje według starych nawyków, wyraź swoje uczucia lub oczekiwania:, np. „ nie podoba mi się to. Mam nadzieje, że pomimo silnych emocji nie zrobisz mi zawodu i pokażesz, że potrafisz także przegrywać”.
VII. POCHWAŁY I SAMOOCENA
Pochwała jest bardziej skuteczna niż kara – doceń każde staranie i osiągnięcie swojego dziecka.
1. Opisz, co widzisz: np. „ Widzę czystą podłogę, zaścielone łóżko, książki ułożone na półce”.
2. Opisz, co czujesz: np.”Przyjemnie wejść do takiego pokoju”
3. Podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka słowami: np. „ Uporządkowałeś ołówki, kredki i pióra i ułożyłeś w oddzielnych pudełkach. To się nazywa porządek”.
opracowała Katarzyna Owsińska